Hoe reageerde Twitter op de toespraak van premier Rutte?
Afgelopen maandag; een historische toespraak van Mark Rutte. Hij sprak het land toe over de coronacrisis. Na de uitzending kwamen de reacties. De verslaggever van RTL Nieuws gaf aan te wachten op de reacties op Twitter, maar maakte daarbij de opmerking dat we Twitter tegenwoordig met een korreltje zout moeten nemen. Het zou oververtegenwoordigd zijn door negatieve mensen, en geen goed beeld van de werkelijkheid geven. Is dat zo? Ik zocht het uit en toonde met een analyse van de toespraak van premier Rutte aan dat er op Twitter inderdaad meer negativiteit is dan onder de gehele bevolking.
Hoe denkt Nederland over de toespraak?
Om te onderzoeken of Twitter daadwerkelijk geen goed beeld van de werkelijkheid geeft, is het nodig om een vertrekpunt te hebben. Hoe denkt Nederland over de toespraak? Direct na de toespraak stroomden de reacties overal binnen. Positief, negatief en alles er tussenin. Driekwart van de deelnemers van het EenVandaag-panel, vond het een goed optreden van Rutte, en wederom driekwart van de deelnemers steunde de strategie van groepsimmuniteit[1]. Ook Hart van Nederland voerde een poll uit, deze ging meer over hoe geruststellend de toespraak was. Ongeveer de helft van de respondenten gaf aan de toespraak geruststellend te vinden. Daarentegen voelde een kwart van de deelnemers zich na de toespraak juist minder op zijn gemak[2].
Wat vindt Twitter?
De toespraak van Rutte heeft op Twitter een hoop losgemaakt. In de 24 uur na de toespraak zijn ruim 10.000 tweets te vinden over de toespraak van Rutte. Op basis van deze tweets heb ik een netwerkanalyse gemaakt. Zo bracht ik visueel in kaart hoe twitteraars op de toespraak van Rutte reageren. Lees een netwerkanalyse als volgt: de stippen zijn Twitteraccounts. De strepen tussen de stippen zijn @mentions in berichten. Dus Twitteraccount A dat naar Twitteraccount B twittert, óf deze retweet.
Groepsvorming
Een van de voordelen van sociale netwerkanalyse is: visueel groepen in kaart brengen. Binnen de discussie die op Twitter ontstonden na de toespraak veel groepen[4]. Veel kleine groepen van enkele tientallen twitteraars, en een aantal grote groepen van enkele honderden twitteraars. In bijgevoegde afbeelding zien we de grootste groepen in het netwerk. Laten we ingaan op het sentiment van deze grote groepen. Het sentiment van de groepen is grofweg onder te verdelen in positief, neutraal en negatief. [5]
Positieve groepen
De grootste groep is de groene groep. Dit is de groep waar het Twitteraccount van Mark Rutte (@minpres) centraal staat. Veel mensen reageren op de Ministerpresident, of verwijzen naar hem onder vermelding van zijn Twitteraccount. Deze tweets zijn gematigd positief. Mensen prijzen zijn leiderschap, en noemen hem een . De statistiek onderschrijft dit: woorden als leider en leiderschap kwamen significant veel meer voor in deze groep dan in andere groepen. Wel spreken mensen hun zorgen uit; ze zijn afwachtend over wat komen gaat. Opvallend is wel dat deze mensen weinig op de inhoud ingaan.
Voorbeeldtweet: Wat een klasbak is die Rutte toch! Heldere uitleg, rustig en krachtig gebracht.
Negatieve groepen
Tegenover de groene groep staan drie groepen die redelijk door elkaar heen lopen: rood, paars en bruin. Dit zijn de negatieve groepen. Mensen gaan zowel in op de inhoud, als op Premier Rutte zelf. Twitteraars in deze groepen vinden dat de overheid speelt met mensenlevens door te kiezen voor groepsimmuniteit, en leveren kritiek op de handelingssnelheid van de overheid. Ze nemen Mark Rutte dit persoonlijk kwalijk want hij zou te laat hebben gereageerd. Ook zouden huidige maatregelen die worden ingesteld niet voldoende zijn: alleen een volledige lockdown volstaat.
Voorbeeldtweet: Onze minister President Mark Rutte heeft mij gisterenavond gerustgesteld. Hij beloofde ons dat wij allemaal het Coronavirus zouden krijgen! Omdat Mark Rutte nog nooit een belofte is nagekomen, ben ik dus erg gerustgesteld.
Bij elkaar zijn deze drie groepen ongeveer even groot als de groene groep. Een van de accounts in deze groep is het account van Geert Wilders. Zijn gedachtengoed en tone-of-voice kenmerkt de tendens in deze .
Neutrale groepen
Naast de twee groepen die duidelijk een standpunt kiezen, zijn er ook neutrale groepen te vinden in het netwerk. Dit zijn de blauwe kleuren in de afbeelding. In deze groepen bevinden zich veel nieuwsmedia, die vaak zo objectief mogelijk verslag doen. Dit is visueel ook te zien: ze staan niet tussen de positieve en negatieve groepen in, maar bevinden zich aan de zijlijn.
De rest van het netwerk
Hierboven hebben we de standpunten van de grootste groepen belicht. Het netwerk heeft nog een aantal kleinere groepen. Groepen die het met elkaar hebben over verschillende aspecten van de toespraak, zowel negatief als positief, en die het koppelen aan hun eigen interesses. Zo is er iemand die de oproep van saamhorigheid niet vindt stroken met het feit dat asielzoekers niet meer worden opgevangen. Ook zijn er mensen die oproepen om in tijden van crisis over verschillen heen te stappen.
Oververtegenwoordiging van negatieve mensen
Is het dan zo dat er even veel mensen positief al negatief praten? Als we het hebben over groepsgrootte, dan zijn de positieve en negatieve groepen redelijk vergelijkbaar. Waarin deze mensen wel verschillen is de mate waarin ze twitteren. Uit de analyse blijkt dat mensen die zich in de negatieve zin uitspreken over het onderwerp, dit vaker doen dan mensen die zich positief uitlaten. In onderstaande afbeelding is dit goed te zien. Hoe groter de stip, hoe meer deze persoon Twittert. We zien dat de rode groep veel meer grote stippen heeft dan de groene en blauwe groep.
Conclusie
Na de toespraak van Rutte gaf een verslaggever van RTL Nieuws aan dat je Twitter met een korreltje zout moet nemen: het zou oververtegenwoordigd zijn door negatieve mensen, en geen goed beeld van de werkelijkheid geven. Wanneer we de resultaten van het EenVandaag-panel vergelijken met de resultaten van deze analyse, zien we dat er op Twitter relatief veel meer mensen negatief zijn dan in het EenVandaag-panel. De negatieve mensen Twitteren bovendien een stuk meer dan de positieve mensen. Toch zijn er ook een hoop positieve mensen op Twitter. Goed om in gedachten te houden als je ook het positieve geluid stevig wilt laten doorklinken. En fijn om in deze tijden de feiten te kunnen laten spreken.
Verantwoording
[1] https://eenvandaag.avrotros.nl/panels/opiniepanel/alle-uitslagen/item/groot-vertrouwen-in-rutte-en-zijn-aanpak-van-het-coronavirus-na-toespraak/
[2] https://www.hartvannederland.nl/nieuws/2020/coronavirus-laatste-nieuws-16-03-2020/
[3] Forced Atlas 2 algoritme in Gephi.
[4] Het aantal groepen dat in een netwerk geïdentificeerd wordt uitgedrukt in de modulariteit. De modulariteit was 61,8/100.
[5] Het sentiment is gemiddeld. Het is niet zo dat als iemand in een groep zit hij/zij per se dat sentiment heeft.
